Dự thảo quy định về: xây dựng, huy động lực lượng cho phòng không nhân dân (PKND) từ tổ chức, doanh nghiệp (trường hợp, thời hạn, thẩm quyền huy động, trình tự tổ chức huy động); hoạt động PKND; quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ[1]; biện pháp bảo đảm an toàn phòng không; trách nhiệm của các bên liên quan; nguồn lực, chính sách bảo đảm đối với công tác phòng không nhân dân. Dự kiến dự thảo luật sẽ ảnh hưởng đến tất cả các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có hoạt động liên quan đến tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.

Dự thảo Luật Phòng không nhân dân được xây dựng trên cơ sở 5 chính sách lớn: Xây dựng lực lượng phòng không nhân dân; huy động, hoạt động lực lượng phòng không nhân dân; quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ (flycam); quy định các biện pháp bảo đảm an toàn phòng không; nguồn lực, chính sách bảo đảm đối với công tác phòng không nhân dân. Các chính sách trên đã được Chính phủ, Quốc hội nhất trí thông qua tại đề nghị xây dựng luật và hiện đang được cụ thể hóa trong dự thảo Luật Phòng không nhân dân gồm 8 chương, 46 điều.

Dự thảo Luật Phòng không nhân dân (lần 1) có đề cập đến một số vấn đề liên quan đến quản lý tần số vô tuyến điện trong hoạt động của tàu bay không người lái cần nghiên cứu, xem xét để có chính sách phù hợp trong việc quản lý, sử dụng đối với phương tiện này. Tại dự thảo luật (lần 2), Bộ Quốc phòng đã tiếp thu ý kiến góp ý và bổ sung Chương IV. Quản lý tàu bay không người lái, các phương tiện bay siêu nhẹ và bảo đảm an toàn phòng không. 

Tuy nhiên, dự thảo Luật hiện đang giao Bộ Quốc phòng cấp phép bay cho tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ. Trong những năm gần đây, ngoài sử dụng trong lĩnh vực quân sự, thiết bị bay không người lái drone/UAV ngày càng được sử dụng đa dạng trong nhiều lĩnh vực khác như: khí tượng, phim ảnh, nông nghiệp, giải trí, thử nghiệm giao hàng trong phạm vi gần,… Đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, ở nhiều nước phát triển, drone hiện được sử dụng để phun thuốc trừ sâu, gieo hạt, tuần tra đồng ruộng, giám sát quá trình tăng trưởng của cây trồng,… 

Tại Việt Nam, ngoài các flycam được sử dụng rộng rãi theo sở thích cá nhân (hobbyist drones), thì việc sử dụng drones trong nông nghiệp, chủ yếu là phun thuốc bảo vệ thực vật, kiểm tra ruộng đồng bắt đầu phổ biến và thị trường dịch vụ drone phun thuốc ngày càng phát triển để đáp ứng xu hướng phát triển ngành nông nghiệp 4.0. Hiện đã có một số doanh nghiệp Việt đầu tư nghiên cứu và sản xuất thương mại sản phẩm drone “make in Việt Nam” như công ty MiSmart hiện đang cung cấp 3 dòng drone nông nghiệp; Công ty cổ phần thiết bị bay Agridrone Việt Nam với 7 loại drone phun thuốc; Công ty cổ phần Dịch vụ Nông nghiệp MAJ đã cho ra mắt mẫu sản phẩm flycam TB01 và 2 dịch vụ drone hậu cần tháng 10/2022.

Do vậy, để tránh tình trạng drone sử dụng tự phát như hiện nay, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hành chính, đề nghị Quý Bộ nghiên cứu quy định rõ trong dự thảo Luật:

+ Các trường hợp được miễn cấp phép bay (áp dụng đối với drone dưới 250g theo kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới); 

+ Các trường hợp phải cấp phép bay.

Đồng thời, nên nghiên cứu quy định phân cấp, phân quyền để các cơ quan/ địa phương cùng thực hiện cấp phép bay cho tàu bay không người lái, các phương tiện bay siêu nhẹ dân sự để giảm tải cho Bộ Quốc phòng sau này trong việc cấp phép các thiết bị bay dân sự. Nếu quy định như dự thảo hiện nay, sau này khi thực thi các quy định này sẽ rất tốn kém thời gian, nhân lực của Bộ Quốc phòng khi cấp phép/ giải quyết thủ tục cho các drone/UAV dân sự với xu thế phát triển khá nhanh và rất mạnh mẽ của thiết bị này hiện nay.

-   Đồng thời, cũng đề nghị Bộ Quốc phòng xem xét nghiên cứu bổ sung quy định các phương tiện bay siêu nhẹ, thiết bị bay/tàu bay không người lái khi sử dụng tần số vô tuyến điện phải tuân thủ các quy định của pháp luật về tần số vô tuyến điện, tránh gây nhiễu có hại, làm ảnh hưởng đến an toàn bay và các hệ thống thông tin vô tuyến điện khác.