Chính sách pháp luật mới

Quy định rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc liên kết - Một giải pháp nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng cho hoạt động liên kết của cơ quan báo chí được đề xuất trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí

07/11/2023 08:58 SA

 Thực tế cho thấy, thông qua hoạt động liên kết, các tác phẩm, chương trình của cơ quan báo chí có điều kiện ngày càng trở nên phong phú về hình thức, đa dạng về nội dung, phát triển về chất lượng, quy mô, đáp ứng nhu cầu thông tin, giải trí, hưởng thụ văn hóa tinh thần ngày càng cao của các tầng lớp nhân dân trong thời gian qua. Hoạt động liên kết ở các cơ quan báo, tạp chí được triển khai ở các nội dung: kỹ thuật (tư vấn hạ tầng kỹ thuật, lưu trữ dữ liệu, ...), khai thác quảng cáo, phát triển độc giả trên Internet; hoạt động liên kết tại các đài phát thanh, truyền hình đều đã bảo đảm tỉ lệ thời lượng phát sóng các kênh phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin truyền truyền thiết yếu (như thời sự chính trị, khoa học, giáo dục ...) theo quy định. Tại một số đài phát thanh, truyền hình, từ hoạt động liên kết, đã huy động được các nguồn lực xã hội bao gồm cả tài chính và nhân lực để đầu tư vào sản xuất chương trình. Các chương trình liên kết đã góp phần thu hút tài trợ và quảng cáo, đông góp tỷ lệ đáng kể vào nguồn thu hoạt động của Đài hàng năm.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, việc liên kết trong hoạt động báo chí cũng đã bộc lộ những mặt hạn chế, cụ thể như:
- Một số cơ quan báo chí có biểu hiện “tư nhân hóa” báo chí, để tư nhân chi phối trong hoạt động liên kết báo chí, thể hiện chủ yếu ở việc giao chuyên trang, chuyên mục cho văn phòng đại diện, nhóm phóng viên hoặc đối tác hợp tác chịu trách nhiệm toàn bộ hoạt động, thành lập và khoán doanh thu tùy tiện cho các văn phòng đại diện cơ quan báo chí, thực hiện liên doanh liên kết theo hướng người đứng đầu cơ quan báo chí buông lỏng quản lý, chuyển giao quyền kiểm soát nội dung trên thực tế cho đối tác để đổi lấy lợi ích. Ngoài ra, để đạt được lợi ích về kinh tế, có trường hợp cơ quan báo chí giao khoán doanh thu cho phóng viên, nhóm phóng viên, dẫn đến việc phóng viên, nhà báo sách nhiễu, hoạt động tác nghiệp trái pháp luật.
- Một số chương trình liên kết trên truyền hình, tập trung ở các chương trình giải trí, trò chơi truyền hình (game show), truyền hình thực tế, chưa được quản lý chặt chẽ, đã để xảy ra một số sai sót trong nội dung thông tin, như hình ảnh, lời thoại phản cảm, thiếu tính thẩm mỹ, giáo dục… Một số đối tác lợi dụng hoạt động liên kết kênh để tự thiết lập các kênh truyền thông trên nền tảng internet, mạng xã hội có biểu tượng (logo) giống kênh truyền hình của Đài, thực hiện sản xuất, cung cấp chương trình trên các kênh truyền thông này, gây nhầm lẫn cho xã hội. Một số kênh chương trình liên kết được đối tác liên kết của các Đài Phát thanh, truyền hình thực hiện truyền thông, quảng bá kênh chương trình theo hướng là kênh thuộc sở hữu của đối tác liên kết.
Hiện nay, hoạt động liên kết được quy định tại các văn bản là: Luật Báo chí, Nghị định 06/2016/NĐ-CP ngày 18/01/2019 của Chính phủ về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình và Nghị định số 71/2022/NĐ-CP ngày 01/10/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2016/NĐ-CP. Tại Điều 37 Luật Báo chí là căn cứ pháp lý cao nhất đối với hoạt động liên kết báo chí, tuy nhiên tại điều này lại quy định trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc liên kết còn chung chung; chưa quy định cụ thể về hình thức (hợp đồng liên doanh hay hợp tác kinh doanh…), yêu cầu về điều kiện, năng lực của đối tác liên kết, quy trình, thủ tục liên kết, chấm dứt hợp đồng và giải quyết tranh chấp trong hoạt động liên kết. 
Do đó, trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông đang đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung Điều 37 Luật Báo chí theo hướng quy định rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc liên kết; yêu cầu về điều kiện, năng lực, kế hoạch hợp tác kinh doanh và những cam kết cần phải có của đối tác liên kết. Bổ sung quy định giao cơ quan có thẩm quyền quy định chi tiết về hình thức, quy trình, thủ tục liên kết trong hoạt động báo chí. Điều này nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng cho hoạt động liên kết của cơ quan báo chí, tạo điều kiện cho báo chí phát triển, tận dụng các nguồn lực cho hoạt động báo chí, phong phú nội dung sản phẩm báo chí và trách nhiệm rõ ràng trong hoạt động liên kết, tránh “tư nhân hoá” báo chí.

Nguyễn Thị Thu Thảo - Vụ Pháp chế