Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được Quốc hội thông qua ngày gồm 07 Chương, 80 Điều quy định về nguyên tắc, chính sách bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng. Đặc biệt, Luật đã dành Chương III quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng giao dịch đặc thù nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong các giao dịch trong giai đoạn của cuộc cách mạng công nghiệp, cụ thể như sau:
1. Quy định mới về giao dịch từ xa
Trước đây, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng không đề cập đến thuật ngữ "giao dịch từ xa". Thay vào đó, chỉ có quy định về hợp đồng giao kết từ xa trong
Nghị định số 99/2011/NĐ-CP. Tuy nhiên, theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023, giao dịch từ xa được hiểu là các giao dịch thực hiện qua mạng, phương tiện điện tử hoặc phương tiện khác mà người tiêu dùng không có cơ hội kiểm tra hoặc tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, dịch vụ trước khi tham gia giao dịch. Một số điểm mới liên quan đến giao dịch từ xa:
- Giao dịch từ xa buộc các bên tham gia cung cấp các thông tin một cách chính xác và đầy đủ: Tên, địa chỉ, số điện thoại, phương thức liên hệ khác; Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc mã số doanh nghiệp…; Số lượng, chất lượng, công dụng, giá cả, nguồn gốc, xuất xứ, thời hạn sử dụng… của hàng hoá, dịch vụ; Phí giao hàng (nếu có); Thời hạn thanh toán; cách bán hàng hoặc cung cấp sản phẩm, điều kiện đổi, trả hàng hoá nếu bị lỗi;...
- Giao dịch từ xa lập thành văn bản có các nội dung về nội dung hợp đồng giao dịch từ xa cần có: Thông tin mà bên cung cấp hàng hoá; Quyền, nghĩa vụ của các bên; Biện pháp xử lý khi thông tin được cung cấp có sai sót;...
- Nêu rõ phương thức giao dịch từ xa cụ thể là: (1) Trường hợp giao dịch được thực hiện thông qua điện thoại hoặc hình thức liên lạc, đàm thoại khác, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm thông tin ngay từ đầu về tên, địa chỉ của mình và mục đích của cuộc đàm thoại. (2) Trường hợp giao dịch được thực hiện trên không gian mạng, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm thực hiện quy định của Luật này, pháp luật về thương mại điện tử và quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Luật bổ sung một số quy định nhằm tăng cường trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong các giao dịch đặc thù, gồm:
- Điều 37 quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong giao dịch từ xa trong đó quy định rõ các thông tin cần cung cấp trong giao dịch từ xa; Điều 38 quy định về giao kết hợp đồng giao dịch từ xa;
-
Điều 39 quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh với người tiêu dùng trong giao dịch trên không gian mạng. Trong đó, bao gồm trách nhiệm của 1) Tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian
; (2) Tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số lớn.Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết trách nhiệm tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số lớn.
- Bên cạnh đó, Điều 41
Luật quy định trách nhiệm thông báo công khai về đại diện theo pháp luật tại Việt Nam hoặc chỉ định đại diện theo ủy quyền tại Việt Nam và thông báo công khai về đại diện theo ủy quyền tại Việt Nam trong cung cấp dịch vụ liên tục.
(1) Ép buộc hoặc ngăn cản người tiêu dùng đăng ký sử dụng hoặc sử dụng nền tảng số trung gian khác như là điều kiện bắt buộc để sử dụng dịch vụ;
(2) Hạn chế quyền lựa chọn của người tiêu dùng thông qua việc sắp xếp ưu tiên lựa chọn sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ giữa các tổ chức, cá nhân kinh doanh cung cấp trên nền tảng số mà không công khai tiêu chí lựa chọn;
(3) Sử dụng biện pháp ngăn hiển thị hoặc hiển thị không trung thực kết quả phản hồi, đánh giá của người tiêu dùng về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số, trừ trường hợp phản hồi, đánh giá đó vi phạm quy định của pháp luật, trái đạo đức xã hội;
(4 ) Sử dụng biện pháp ngăn cản đăng ký, hoạt động, đánh giá, hiển thị phản hồi của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng;
(5) Ngăn cản người tiêu dùng gỡ bỏ phần mềm, ứng dụng cài đặt sẵn mà không ảnh hưởng đến tính năng kỹ thuật cơ bản giúp nền tảng số vận hành bình thường hoặc buộc người tiêu dùng cài đặt phần mềm, ứng dụng kèm theo trên nền tảng số;
(6) Thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều 17.
Trên đây là những nội dung mới cần lưu ý đối với Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong quá trình thi hành các chính sách pháp luật có nội dung liên quan đến giao dịch từ xa hoặc giao dịch trên không gian mạng ngoài thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn phải thực hiện tuân thủ các quy định của pháp luật an toàn thông tin mạng, an ninh mạng và pháp luật về giao dịch điện tử.