Về căn cứ pháp lý: Thông tư số 31/2021/TT-BTTTT quy định và hướng dẫn các điều 26, 27 và điều 28 của Luật Báo chí được Quốc hội khóa XIII, Kỳ họp thứ 11 thông qua ngày 05/4/2016 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017. Cụ thể  quy định về hồ sơ, thủ tục cấp, đổi, cấp lại và thu hồi thẻ nhà báo; đối tượng được cấp thẻ nhà báo; điều kiện, tiêu chuẩn cấp thẻ nhà báo lần đầu và cấp đổi thẻ nhà báo theo kỳ hạn mới; đổi thẻ nhà báo cho người đã được cấp thẻ nhà báo khi chuyển sang làm việc tại cơ quan, đơn vị công tác khác; cấp lại thẻ nhà báo cho người đã được cấp thẻ nhà báo nhưng thẻ nhà báo bị mất, bị hỏng.

Về căn cứ thực tiễn: Sau 05 năm thi hành Thông tư số 49/2016/TT-BTTT ngày 26/12/2016 quy định chi tiết và hướng dẫn về hồ sơ, thủ tục cấp, đổi, cấp lại và thu hồi thẻ nhà báo đã xuất hiện một số vướng mắc, bất cập. Bên canh đó,  Thông tư số 49 chưa đáp ứng yêu cầu của Chính phủ theo tinh thần của Nghị quyết số 16/NQ-CP ngày 27/02/2018 về việc đơn giản hóa thủtục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư cũng như định hướng phát triển trong chuyển đổi số theo Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

 2. Nội dung cơ bản của Thông tư số 31/2021/TT-BTTTT

Thông tư số 31/2021/TT-BTTTT gồm 03 Chương 11 Điều với những nội dung cơ bản, mới như sau:

 Về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, cá nhân trong việc đề nghị cấp, đổi, cấp lại thẻ nhà báo: Xác định trách nhiệm trước pháp luật của người đứng đầu cơ quan liên quan trong việc đề nghị cấp, đổi, cấp lại thẻ nhà báo về tính chính xác, tính hợp pháp đối với các tài liệu, giấy tờ và nội dung thông tin xác nhận trong hồ sơ theo phạm vi thẩm quyền của cơ quan đó và của người đề nghị cấp, đổi, cấp lại thẻ nhà báo về tính chính xác, tính hợp pháp đối với các tài liệu, giấy tờ và nội dung thông tin kê khai của mình trong hồ sơ.

Thay thế các thông tin cá nhân của người đề nghị cấp thẻ nhà báo bằng số định danh cá nhân và được thể hiện tại Mẫu số 01 và Mẫu số 03. Theo Luật Căn cước công dân năm 2014, các thông tin cá nhân được thu thập vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; số thẻ căn cước công dân là số định danh cá nhân; có thể được được kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu số. Khi Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành được cập nhật, kết nối, chia sẻ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp thẻ nhà báo chỉ cần số định danh cá nhân là có thể khai thác thông tin về công dân để thực hiện cấp thẻ; thực hiện việc đơn giản hóa thủ tục hành chính; tạo thuận lợi, giảm thời gian và chi phí trong giải quyết các thủ tục hành chính.

- Quy định cụ thể các cách thức thực hiện thủ tục hành chính cấp, đổi, cấp lại thẻ nhà báo: các thủ tục có thể thực hiện hoàn toàn trên môi trường điện tử thay cho cách thức trực tiếp hoặc qua hệ thống bưu chính; tạo điều kiện thuận lợi, giảm chi phí đi lại, in ấn tài liệu cho các cơ quan, đơn vị, cá nhân đề nghị cấp, đổi, cấp lại thẻ nhà báo; việc giải quyết thủ tục hành chính kịp thời, nhanh chóng, thuận tiện, bình đẳng, khách quan, công khai và minh bạch; cơ quan nhà nước có thẩm quyền lưu trữ, quản lý, theo dõi, tra cứu hồ sơ hiệu quả, thuận tiện.

- Quy định bổ sung biểu mẫu đối với các văn bản, đơn trong hồ sơ thực hiện thủ tục hành chính đổi, cấp lại thẻ nhà báo: Thông tư đã chuẩn hóa các biểu mẫu cho các thủ tục  cấp đổi, cấp lại thẻ nhà báo: Công văn đề nghị của cơ quan, đơn vị mà người đề nghị được đổi thẻ nhà báo chuyển đến làm việc; Văn bản của cơ quan, đơn vị trước khi chuyển công tác xác nhận người đề nghị đổi thẻ nhà báo; Đơn đề nghị cấp lại thẻ nhà báo phải có ý kiến xác nhận của cơ quan báo chí, cơ quan, đơn vị công tác; Giấy báo mất có xác nhận của công an thị trấn, xã, phường nơi mất thẻ về trường hợp mất thẻ.

          Trên đây là những nội dung cơ bản, mới của Thông tư số 31/2021/TT-BTTTT ngày 31/12/2021 của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông quy định chi tiết và hướng dẫn về hồ sơ, thủ tục cấp, đổi, cấp lại và thu hồi thẻ nhà báo./.